La cuestión disputada De simplicitate divine esse de Tomás de Aquino

  • Juan José Herrera
Palabras clave: atributos divinos, simplicidad divina, nombres divinos, Tomás de Aquino, De potentia

Resumen

Entre los textos de Tomás consagrados a la simplicidad divina, la cuestión disputada De simplicitate divine esse sobresale por su original enfoque. Esta obra no se limita a probar la ausencia de toda clase de composición en Dios, sino que también muestra el impacto de ese atributo en el campo del lenguaje teológico. En efecto, la simplicidad cumple un papel fundamental a la hora de precisar el verdadero alcance de los nombres absolutos y relativos atribuidos a Dios. La temática está lejos de ser irrelevante puesto que la imagen que el teólogo se forme de Dios y enseñe a los demás depende de la correcta comprensión de esos predicados. Nuestro trabajo ofrece una introducción a este texto medieval con el doble propósito de despertar o acrecentar el interés por su estudio y de descubrir que Tomás de Aquino tiene todavía mucho que decir sobre el Dios absolutamente simple.

Descargas

La descarga de datos todavía no está disponible.

Citas

Aristóteles Latinus (1965). De interpretatione vel periermenias. Translatio Guillelmi de Moerbeka. Ed. G. Verbeke. Bruges – Paris: Desclée de Brouwer, 39-62.

-- (1986). De generatione et corruptione. Translatio vetus. Ed. J. Judycka. Leiden: Brill.

Bazàn, B. C. (1985). “Les questions disputées, principalement dans les facultés de théologie”. En: Idem, J. F. Wippel, G. Fransen, D. Jacquart (eds.). Les questions disputées et les questions quodlibétiques dans les facultés de théologie, de droit et de médicine. Turnhout: Brepols, 13-149.

Bouyges, M. (1931). “L’idée génératrice du De potentia de S. Thomas”. Revue de Philosophie, 31, 113-131, 247-268.

Boyle, L. E. (2008). “The Setting of the Summa theologiae of Saint Thomas”. En: J. P. Reilly (ed.). The Gilson Lectures on Thomas Aquinas. Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 19-45.

Burrell, D. B. (1979). Aquinas: God and Action. London: Routledge.

Campodonico, A. (1991). “Introduzione”. En: Tommaso d’Aquino. La Potenza di Dio. Quaestioni I-III. Fiesole (FI): Nardini Editore, 7-26.

-- (1995). “Introduzione”. En: Tommaso d’Aquino. La Potenza di Dio. Quaestioni VI-VII. Fiesole (FI): Nardini Editore, 5-16.

Cardona, C. (1987). “La relación de la criatura a Dios”. En: Idem. Metafísica del bien y del mal. Pamplona: Eunsa, 45-66.

Castillo Ornelas, F. J. del (2007). An Analysis of St Thomas’ Critiques of Maimonides’ Doctrine on Divine Attributes. Rome: Edusc.

Clavell, L. (1980). El nombre propio de Dios según santo Tomás de Aquino. Pamplona: Eunsa.

Chenu, M.-D. (19743). Introduction à l’étude de saint Thomas d’Aquin. Montréal - Paris: Institut d’Études Médiévales - Librairie Philosophique J. Vrin.

De Andia, Y. (2001). “Remotio-negatio: L’évolution du vocabulaire de saint Thomas touchant la voie négative”. Archives d’Histoire Doctrinale et Littéraire du Moyen Âge, 68, 45-71. https://www.jstor.org/stable/44404208

Emery, G. (2004). La théologie trinitaire de saint Thomas d’Aquin. Paris: Les Éditions du Cerf.

-- (2016). “Ad aliquid, Relation in the Thought of St. Thomas Aquinas”. En: M. L. Lamb (ed.). Theology Needs Philosophy. Acting Against Reason is Contrary to the Nature of God. Washington D.C.: The Catholic University of America Press, 175-201.

-- (2017). “La relation de création”. En: Idem. Présence de Dieu et union à Dieu. Création, inhabitation par grâce, incarnation et vision bienheureuse selon saint Thomas d’Aquin. Paris: Parole et Silence, 7-54.

-- (2018). “Nommer Dieu: les trois voies dionysiennes et leur ordre chez saint Thomas d’Aquin”. Nova et Vetera, 93, 241-268.

Ewbank, M. B. (1990). “Diverse orderings of Dionysius’s Triplex Via by St. Thomas Aquinas”. Mediaeval Studies, 52, 82-109.

Gauthier, R.-A. (1996). “Index Scriptorum et operum in praefatione et in apparatu nominatorum”. En: Sancti Thomae de Aquino. Opera omnia. Quaestiones de quolibet. Ed. Leonina 25.2. Roma - Paris: Commissio Leonina - Les Éditions du Cerf, 450-501.

Gimaret, D. (1990). La doctrine d’al-Ash‛arī. Paris: Éditions du Cerf.

Herrera, J. J. (2010). “El conocimiento racional de lo divino según santo Tomás de Aquino”. Studium. Filosofía y Teología, 25, 147-177. https://revistas.unsta.edu.ar/index.php/Studium/article/view/596

-- (2011a). La simplicidad divina según santo Tomás de Aquino. Tucumán: Ediciones de la Universidad del Norte Santo Tomás de Aquino.

-- (2011b). “Simplicidad de Dios y pluralidad de nombres divinos: ¿una contradicción?” Scripta Mediaevalia, 4, 45-61. https://revistas.uncu.edu.ar/ojs3/index.php/scripta/article/view/397

-- (2014). “Teorías medievales del lenguaje teológico. Acuerdos y diferencias en Tomás de Aquino”. En: S. Filippi, M. Coria (eds.). La identidad propia del pensamiento patrístico y medieval: ¿unidad y pluralidad? Rosario: Facultad de Humanidades y Artes de la Universidad Nacional de Rosario - Instituto Superior Don Bosco, 215-225.

-- (2015). “El actus essendi en Tomás de Aquino: Distinción, evolución y síntesis personal”. En L. B. Irizar, T. Saeteros (dirs.). La fascinación de ser metafísico. Tributo al magisterio de Lawrence Dewan. Bogotá: Universidad Sergio Arboleda - Universidad del Norte Santo Tomás de Aquino, 55-90.

-- (2016). Simplicitas Dei. Una verdad revelada accesible a la razón”. En: C. A. Casanova, I. Serrano del Pozo (eds.). “Gratia non tollit naturam sed perficit eam”. Sobre las relaciones y límites entre naturaleza y gracia. Santiago de Chile: Universidad Santo Tomás - RIL Editores, 77-85,

-- (2018). “El papel de la negación en el conocimiento de los atributos divinos”. En: C. A. Casanova Guerra, I. Serrano del Pozo (eds.). Sobre los tipos y grados de conocimiento. Cognoscens in actu est ipsum cognitum in actu. Santiago de Chile: Centro de Estudios Tomistas - RIL Editores, 279-292.

Hughes, Ch. M. (1989). On a Complex Theory of a Simple God. An Investigation in Aquinas’ Philosophical Theology. Ithaca – London: Cornell University Press.

Jordan, M. D. (1983). “The Names of God and the Being of Names”. En: A. J. Freddoso (ed.). The Existence and Nature of God. Notre Dame - Londres: University of Notre Dame Press, 161-190.

Kenny, A. (2002). Aquinas on Being. Oxford: Clarendon Press.

Kerr, F. (2002). After Aquinas Versions of Thomism. Oxford: Blackwell.

Krempel, A. (1952). La doctrine de la relation chez saint Thomas. Exposé historique et systématique. Paris: Vrin.

Long, D. S. (2016). The Perfectly Simple Triune God. Aquinas and his Legacy. Minneapolis: Fortress Press.

Mcwhorter, M. R. (2013). “Aquinas on God’s relation to the World”. New Blackfriars, 94, 3-19. https://www.jstor.org/stable/43251694

Mondin, B. (2003). “Introduzione”. En: S. Tommaso d’Aquino. Le questioni disputate. Vol. VIII: La Potenza divina (De potentia). Questioni 1-5. Bologna: Edizioni Studio Domenicano, 5-24.

-- (2018). “Introduction”. En: Saint Thomas d’Aquin. De potentia (latin-français). Le Barroux: Éditions Sainte-Madeleine, 10-32.

Morris, T. V. (1991). “Metaphysical Dependence, Independence, and Perfection”. En: S. MacDonald (ed.). Being and Goodness. The Concept of the Good in Metaphysics and Philosophical Theology. Ithaca - London: Cornell University Press, 278-297.

Núñez Durán, C. (2020). “La cuestión del ser en santo Tomás de Aquino en De potentia Dei”. En: C. A. Casanova Guerra, I. Serrano del Pozo (eds.). El obrar sigue al ser: Metafísica de la persona, la naturaleza y la acción. Santiago de Chile: Centro de Estudios Tomistas - RIL Editores, 127-141.

Oliva, A. (2009-2010). “La Somme de théologie de Thomas d’Aquin. Introduction historique et littéraire”, Χώρα-REAM, 7-8, 217-253.

Perrier, E. (2009). La fécondité en Dieu. La puissance notionnelle dans la Trinité selon saint Thomas d’Aquin. Paris: Parole et Silence.

-- (2011). “Les questions disputées De potentia ou une théologie de l’acte”. En: Saint Thomas d’Aquin. Questions disputées sur la puissance. De potentia. T. 1: Questions 1 à 3. Paris: Presses Universitaires de l’IPC - Parole et Silence, 9-36.

Plantinga, A. (1980). Does God Have a Nature? Milwaukee: Marquette University Press.

Porro, P. (2012). Tommaso d’Aquino. Un profilo storico-filosofico. Roma: Carocci Editore.

Ramírez, J. M. (1963). De ordine placita quaedam thomistica. Salamanca: San Esteban.

Rocca, G. (2004). Speaking the Incomprehensible God. Thomas Aquinas on the Interplay of Positive and Negative Theology. Washington D.C.: The Catholic University of America Press.

Roszak, P. (2018). “Creación en cuanto relación en santo Tomás de Aquino”. En: S. T. Bonino, G. Mazzotta (eds.). Dio creatore e la creazione come casa comune: prospettive tomiste. Città del Vaticano: Urbaniana University Press, 77-101.

Rubio, M. (2006). Aquinas and Maimonides on the Possibility of the Knowledge of God. An Examination of the Quaestio de attributis. Dordrecht: Springer.

Selner, S. C. (1998). The Metaphysics of Creation in Thomas Aquinas’ “De potentia Dei”. Ann Arbor (Michigan): University Microfilms International.

Stump, E. (2005). “God’s Simplicity”. En: Idem. Aquinas. London - New York: Routledge, 92-130, 493-499.

Tomás de Aquino (1929) (In Sent.). Scriptum super libros Sententiarum. Ed. P. Mandonnet, t. 1. Parisiis: P. Lethielleux.

-- (1950a) (In De Div. Nom.). In librum beati Dionysii De divinis nominibus expositio. Ed. C. Pera. Taurini – Romae: Marietti.

-- (1950b) (In Metaphys.). In duodecim libros Metaphysicorum Aristotelis expositio. Taurini - Romae: Marietti.

-- (1961) (C.G.). Summa contra Gentiles (textus leoninus diligenter recognitus). Ed. C. Pera et al. Taurini - Romae: Marietti.

-- (1963) (S.Th.). Summa Theologiae (cum textu ex recensione leonina). Ed. P. Caramello. Torino: Marietti.

-- (196510) (De Pot.). Quaestiones disputatae de potentia. Ed. P. M. Pession. Taurini - Romae: Marietti.

-- (1970) (De Ver.). Quaestiones disputatae de veritate. Ed. Leonina, t. 22/1.2, qq. 1-7. Romae ad Sanctae Sabinae.

-- (1976) (De ente). De ente et essentia. Ed. Leonina, t. 43. Roma: Editori di San Tommaso.

-- (1979a) (Comp. Theol.). Compendium theologiae seu Brevis compilatio theologiae ad fratrem Raynaldum. Ed. Leonina, t. 42. Roma: Editori di san Tommaso.

-- (1979b) (De 43 Art.). Responsio ad Magistrum Ioannem de Vercellis de 43 articulis. Ed. Leonina, t. 42. Roma: Editori di san Tommaso.

-- (1989) (In Periherm.). Expositio libri Peryermenias (editio altera retractata). Ed. Leonina, t. 1*1. Roma – Paris: Commissio Leonina – Librairie Philosophique J. Vrin.

-- (1996) (Quodl.). Quaestiones de quolibet. Ed. Leonina, t. 25/2. Roma - Paris: Commissio Leonina – Éditions du Cerf.

Torre, G. (1999). “Il concetto di creazione nella Quaestio tertia De potentia Dei di San Tommaso”. Aquinas, 42, 69-111, 241-286.

Torrell, J.-P. (20153). Initiation à saint Thomas d’Aquin. Sa personne et son œuvre. Paris: Les Éditions du Cerf.

Vezzosi, G. (2006). “‘Semplice perchè relazionale’ alla luce del De potentia Dei di San Tommaso”. Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie, 53, 410-418.

Vezzosi, G. (2008). “La diversa trattazione della quaestio sulle processioni nel De Potentia e nella Summa Theologiae di San Tommaso d’Aquino”. Sapienza, 61, 459-467.

-- (2009a). “Lettura del trattato trinitario del De potentia di san Tommaso d’Aquino”. Angelicum, 86, 343-374.

-- (2009b). “A trinitarian perspective according to the relational conditions in De potentia q. 7 a. 11”. Angelicum, 86, 611-623.

Weigel, P. (2008). Aquinas on Simplicity. An Investigation into the Foundations of his Philosophical Theology. Bern: Peter Lang.

Weisheipl, J. A. (19832). Friar Thomas D’Aquino. His Life, Thought, and Works. Washington D.C.: The Catholic University of America Press.

Wielockx, R. (2017). “Autour du De potentia, q. 3, a. 5. Aspects de l’interprétation de F. Van Steenberghen”. Revue Thomiste, 117, 479-485.

Wittman, T. R. (2019). God and Creation in the Theology of Thomas Aquinas and Karl Barth. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108556927

Wolfson, H.-A. (1976). The Philosophy of the Kalam. Cambridge (Mass.): Harvard University Press.

Zedler, B. H. (1948a). “The inner Unity of De potentia”. Modern Schoolman, 25, 91-106.

-- (1948b). “Saint Thomas and Avicenna in the De potentia Dei”. Traditio, 6, 105-159.

Publicado
23-12-2020
Cómo citar
Herrera, J. (2020). La cuestión disputada De simplicitate divine esse de Tomás de Aquino. Studium. Filosofía Y Teología, 23(46), 221-258. https://doi.org/10.53439/stdfyt46.23.2020.221-258
Sección
Artículos