¿Se puede comparar la filosofía de Tomás de Aquino con la ciencia moderna?

  • Juan José Sanguineti
Palabras clave: creación, evolución, indeterminismo, Providencia de Dios, neurociencia

Resumen

Una comparación entre la filosofía de Tomás de Aquino y la ciencia moderna es posible y puede ser fructífera. Algunos aspectos de su visión del mundo natural son incompatibles con nuestros conocimientos científicos, pero otros son del todo compatibles y relevantes para una correcta interpretación de los logros de las ciencias, teniendo en cuenta la distinción entre ciencia y filosofía, desconocida antes de la época moderna. El artículo explora brevemente esta temática en la cosmología, la teoría evolutiva (especialmente el problema de la contingencia y el indeterminismo) y la neurociencia.

Descargas

La descarga de datos todavía no está disponible.

Citas

Agazzi, E. (2018). L’oggettività scientifica e i suoi contesti, Milán: Bompiani.

Aquino, J. B. y I. Silva (2016). Una evolución contingente que incluya elementos de azar, ¿puede referir a un Dios Creador? pp. 491-512. C. E. Vanney y J. F. Franck. ¿Determinismo o indeterminismo? Rosario: Logos.

Arana, J. A. (2016). Determinismo, pp. 113-129. Arana, J. (Ed.). Filosofía de la naturaleza. Granada: Comares.

Artigas, M. (1992). Filosofía de la ciencia experimental: la objetividad y la verdad en las ciencias. Pamplona: Eunsa.

——. (1998). Filosofía de la naturaleza. Pamplona: Eunsa.

——. (1999). La mente del universo. Pamplona: Eunsa.

Baisbart, C. (2016). Azar y probabilidad, pp. 91-111. Arana, J. (Ed.). Filosofía de la naturaleza. Granada: Comares.

Barrow, J. y Tipler, F. (1986). The Anthropic Cosmological Principle. Oxford: Clarendon Press.

Bartholomew, D. (2008). God, Chance and Purpose. Cambrige: Cambridge University Press.

Basti, G. (2002). Filosofia della natura e della scienza. I. Roma: Lateran University Press.

Dalleur, Ph. (2008). Finalité, téléologie et progrès en biologie. Acta Philosophica, (17), 43-86. https://www.actaphilosophica.it/sites/default/files/pdf/pdf_dalleur.pdf

De Koninck, Ch. (1960). The Hollow Universe. Londres: Oxford University Press.

Dodds, D. (2012). Unlocking Divine Action. Washington: Catholic University of America Press, Washington.

Dougherty, E. R. (2016). The Evolution of Scientific Knowledge: From Certainty to Uncertainty. Washington: Bellingham.

Durand, E. (2014). Évangile et Providence. París: Du Cerf.

Edwards, D. (2010). How God Acts. Minneapolis: Fortress Press.

Fain, B. (2009). Evolution and Providence, pp. 427-446. Seckbach, J. y Gordon, R. (Eds.). Divine Action and Natural Selection. Singapur: World Scientific.

Feser, E. (2006). Philosophy of Mind, Oxford: Oneworld.

——. (2019). Aristotle’s Revenge. Neunkirchen Seelscheid: Ed. Scholasticae.

Freddoso, A. J. (2015). No Room in the Inn. Acta Philosophica, (24), 15-30. https://www.actaphilosophica.it/sites/default/files/pdf/2.freddoso_2015-1.pdf

Hawking, S. (2007). Historia del tiempo. Barcelona: Espasa Libros.

Hawking, S. y L. Mlodinow (2010). El gran diseño. Barcelona: Crítica.

Hoenen, P. (1956). Cosmologia. Roma: Università Gregoriana.

Juarrero, A. (2002). Dynamics in Action: Intentional Behavior as a Complex System. Cambridge (MA): MIT Press.

Kauffman, S. T. (2016). Humanity in a Creative Universe. Oxford: Oxford University Press.

Kuhn, Th. (2005). La estructura de las revoluciones científicas. Madrid: Fondo de Cultura Económica.

Maldamé, J. M. (2011). Création par evolution, París: Cerf.

Maritain, J. (1947). Los grados del saber. Buenos Aires: Desclée de Brower.

——. (1967). La filosofía de la naturaleza. Buenos Aires: Club de Lectores.

Popper, K. (1984). El universo abierto. Un argumento en favor del indeterminismo. Madrid: Tecnos.

Sanguineti, J. J. (1977). La filosofía de la ciencia según Santo Tomás, Pamplona: Eunsa.

——. (1991). Ciencia aristotélica y ciencia moderna. Buenos Aires, Educa.

——. (1994). El origen del universo. La cosmología en busca de la filosofía, Buenos Aires: Educa.

——. (1996). Aporías sobre el universo y su temporalidad a la luz de la filosofía de Leonardo Polo. Anuario filosófico, (29), 1003-1016. https://doi.org/10.15581/009.29.29728

——. (2002). Science, Metaphysics, Philosophy: In Search of a Distinction. Acta Philosophica, (11), 69-92. https://www.actaphilosophica.it/sites/default/files/pdf/sanguineti_2002_1.pdf

——. (2007). Filosofía de la mente. Madrid: Palabra.

——. (2011). Can free decisions be both intentional and neural operations? pp. 179-202. Sanguineti, J.J, Acerbi, A., Lombo, J.A. (eds.). Moral Behavior and Free Will: A Neurobiological and Philosophical Approach. Morolo (Italia): IF Press.

——. (2014). Neurociencia y filosofía del hombre. Madrid: Palabra.

——. (2015). “Universo”. Diccionario Interdisciplinar Austral, editado por Vanney, C., Silva, E. I., Franck, J. F. (eds.). http://dia.austral.edu.ar/Universo. Consultado el 17 de febrero de 2020.

——. (2018). Creazione ed evoluzione. Che cosa direbbe oggi Tommaso d’Aquino nei confronti dell’evoluzione? pp. 155-168. Bonino, S. y Mazzotta, G. (eds.). Dio creatore e la creazione come casa comune. Roma: Urbaniana University Press.

——. (2020). Conocimiento y mundo físico en Leonardo Polo. Madrid: Sindéresis.

Selvaggi, F. (1985). Filosofia del mondo. Roma: Università Gregoriana.

Silva, I. (2016). Divine Action and Thomism. Why Thomas Aquinas’s Thought is Attractive Today. Acta Philosophica, (25), 65-84. https://www.actaphilosophica.it/sites/default/files/pdf/201600701005.pdf

Sweetmann, B. (2015). Evolution, Chance, and God. Nueva York: Bloomsbury.

Vanney, C. E y J. F. Franck (2016), ¿Determinismo o indeterminismo? Rosario: Logos.

Tomás de Aquino (1950). Summa Theologiae, vol. I (partes I y I-II). Turín: Marietti.

——. (1962). Summa Theologiae, vol. II (parte II-II). Turín: Marietti.

——. (1961). Summa contra Gentiles, vol. III (libros III y IV). Turín: Marietti.

——. (1965). Quaestiones Disputatae, vol. II. Contiene Q. D. De Anima, Q. D. De Potentia, Q. D. De Spiritualibus creaturis. Turín: Marietti.

——. (1954a). Opuscula Philosophica. Contiene De Aeternitate Mundi contra murmurantes, Turín: Marietti.

——. (1954b). Opuscula Theologica. Contiene In Boetii de Trinitate. Turín, Marietti.

——. (1964a). In Aristotelis libros Peri Hermeneias et Posteriorum Analyticorum expositio. Turín, Marietti.

——. (1964b). In decem libros Ethicorum Aristotelis ad Nicomachum Expositio. Turín: Marietti.

Verschuuren, G. (2019). Aquinas and Modern Science. Kettering (Ohio): Angelico Press.

Wallace, W. (1972). Causality and Scientific Explanation, vol. I. Ann Arbor: The Univ. of Michigan Press.

——. (1974). Causality and Scientific Explanation, vol. II. Ann Arbor: The Univ. of Michigan Press.

——. (1983). From a Realist Point of View. Lanham: University Press of America.

——. (1996). The Modeling of Nature. Washington. Catholic University of America Press.

Publicado
18-07-2020
Cómo citar
Sanguineti, J. (2020). ¿Se puede comparar la filosofía de Tomás de Aquino con la ciencia moderna?. Studium. Filosofía Y Teología, 23(45), 103-126. https://doi.org/10.53439/stdfyt45.23.2020.103-126
Sección
Artículos